Türkiye’den de var: Dünyada depreme dayanıklı olarak tasarlanmış 5 büyük yapı
Depremler, doğanın en yıkıcı güçlerinden biridir. Bir deprem meydana geldiğinde, yapılar ciddi şekilde hasar görebilir.
6 Şubat’ta Türkiye’de yaşadığımız deprem felaketi bunun en büyük kanıtıdır.
Bu nedenle yapılar, özellikle dev gökdelenler tasarlanırken sismik yükler dikkate alınmalıdır.
Şimdi, büyük depremlere dayanacak şekilde tasarlanmış, olağanüstü mühendislik ürünü 5 binaya daha yakından bakacağız.
1. Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı
İstanbul ve çevre illere hizmet veren Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı da dünyanın depreme en dayanıklı yapılarından biri.
Kuzey Anadolu fayı yakınında İstanbul’da yükselen bu büyük yapı, mühendislik firması Ove Arup tarafından maksimum 8.0 Mw (moment büyüklüğü) depreme dayanacak şekilde tasarlandı.
300 temel izolatör sistemine sahip havalimanı, sismik yükleri yüzde 80 oranında azaltabiliyor.
Tüm terminal binası, zeminden büyük ölçüde izole edilmiş bir platform üzerinde oturuyor. Bu, yer hareketlerinin binayı neredeyse hiç etkilemeyeceği anlamına gelir.
2. Transamerika Piramidi
Transamerica Piramidi, San Francisco, California’da, San Andreas ve Hayward faylarının hemen yanında bulunan ikonik bir 1970’ler yapısıdır.
1989 yılında meydana gelen 6.9 büyüklüğündeki Loma Prieta depremi, binanın üst katının bir dakikadan fazla, yaklaşık 30 cm yan yana sallanmasına neden oldu, ancak bina hasar görmedi.
Bu darbeye dayanıklılık başarısı, sismik yüklerle hareket edecek şekilde tasarlanmış 1,5 metre derinliğindeki çelik ve beton temele bağlanabilir.
Dikey ve yatay yükler, 45. kata kadar uzanan iç çerçeveler ile birinci katın üzerinde benzersiz bir makas sistemi ile desteklenir.
Bu yapısal sistemlerin karmaşık kombinasyonu, binayı burulma hareketlerine karşı güçlü kılar ve büyük yatay taban kesme kuvvetlerinin absorbe edilmesini sağlar.
3. Bhurj Khalifa
Bir gökdelenden daha fazlası olan dünyanın en yüksek binası Burç Halife bir mühendislik harikasıdır.
Yapı, duvarların çevredeki kolonları iç duvarlara bağladığı mekanik mekanlardan oluşmaktadır.
Bu sayede çevredeki kolonlar yapının yanal direncini destekleyebilmektedir. Kolonların dikeyliği yerçekimi yüklerinin taşınmasına yardımcı olur.
4. Taipei 101
Taipei 101, muhtemelen dünyanın en büyüleyici, muhteşem yüksek gökdelenlerinden biridir. Taipei 101 hakkındaki akıllara durgunluk veren gerçek, dünyanın en büyük ayarlanmış kütle sönümleyicisine (TMD) sahip olmasıdır.
Bu sistem, çok yüksek kulenin sallanmasını azaltmak için rüzgarlar ve depremler gibi süreksiz büyük yüklere direnen dev bir metal toptan oluşur.
TMD, bir otomobilin amortisörü ile aynı işlevi gören hidrolik amortisör kolları ve tampon sistemleri ile desteklenmektedir.
Kule üzerinde sallama gibi büyük kuvvetler etki ettiğinde, TMD’nin dev topu ters yönde sallanarak kuleyi dengede tutar ve kuvvet etkisini en aza indirir.
5. Filipin Arenası
Filipin Arenası, dünyanın en büyük kubbeli arenasıdır ve depreme dayanıklı muhteşem bir yapıdır.
27 Temmuz 2014 tarihinde inşa edilen 55 bin oturma kapasiteli bu dev yapı, Avustralyalı mimarlık firması Populous ve Ofis Happold tarafından tasarlandı.
Filipin plakası, dünyanın en ünlü ve aktif deprem fay hatları zincirinin evi olan Pasifik Ateş Çemberi’nde yer almaktadır ve ülkedeki depremler 8,2 Mw’a kadar ulaşabilir.
Filipin Arena’nın 170 metrelik geniş stadyum çatısı, sarsıntı dahil şiddetli fırtınalara dayanacak şekilde tasarlanmıştır.
Arenanın ana yapısal gövdesi, tabanından ve temelinden izole edildi. Ana yapı ile temel sistemi arasındaki boşluk, yüksek güç dağıtma özelliklerine sahip esnek bir cihaz olan kurşun kauçuk mesnetlerden (LRB) oluşur.
Bu sayede üst yapı sabit kalırken, temel ve temel sistemi sarsıntının şiddeti ile orantılı olarak serbestçe hareket edebilmektedir.
